de Vogels

Vogels

“Geen twee bomen zijn hetzelfde voor de Raaf.
Geen twee takken zijn hetzelfde voor het Winterkoninkje.”

 

Wat maakt toch dat vogels in sprookjes, verhalen en dromen vrijwel altijd hulp bieden in de vorm van het geven van een boodschap, inspiratie, een idee?

In een gedicht van David Wagoner staat dat zowel de Raaf als het Winterkoninkje een groot onderscheidingsvermogen hebben. Zij zien dat geen één boom, geen één tak hetzelfde is. Dat is dan ook het enige dat ze gemeen hebben. Ze verschillen als dag en nacht. In sprookjes ziet de grote zwarte Raaf dat wat niemand kan zien. De Raaf brengt de schaduwzijde aan het licht, het is een vogel van de nacht. Het winterkoninkje daarentegen is een opgewekt vogeltje waarover het verhaal gaat dat het in de toekomst kan zien en tot in de hemel kan vliegen. Een licht en vrolijk vogeltje, een vogel van de dag. Verschillende vogels met heel ander pluimage, maar wel met een zelfde kwaliteit.

Ik zoek naar een aantal voorbeelden van dromen waarin vogels een belangrijke rol vervullen. Wat voor een kwaliteit vervullen ze in de droom?
Ik herinner me de droom van iemand in de droomgroep. Het volgende beeld is een opmaat, het eerste beeld van een grotere droom.

Het is een donker landschap. Ik loop op sneeuw. Een mooi klein vogeltje met heldere ogen zit op de grond. Ze kijkt naar een gedaante achter mij.

Er volgt een rijke droom met veel personages. Eén vage personage staat achter de dromer. Ik vraag haar wie dit is, maar dat kan zij vanuit haar ik-droomperspectief niet zien. “Kun je de ogen sluiten en in de energie van het vogeltje kruipen?”
Uit de praktijk blijkt dat ‘kruip-in-de-huid-van’ opmerkelijk makkelijk gaat. Al onze droombeelden komen immers uit ons eigen innerlijk. Zo ook deze keer. De dromer ‘ziet’ met de ogen van het vogeltje haar moeder. Wij werken op een focussende manier met deze moeder-droomfiguur. Vanuit dit perspectief kan zij haar moeder goed zien en verstaan. Het troost haar dat ze eindelijk, jaren na de dood van haar moeder, haar moeder beter begrijpt.

De vogel lijkt hier de functie te hebben van innerlijke boodschapper die veel meer signalen oppakt uit de boven- en onderwereld, het dag- en het nachtbewustzijn dan onze dagelijkse geest kan verwerken. Het metaforische vogeltje heeft een breed perspectief en een boodschap. De dromer kan deze boodschap alleen horen als zij met de blik van de vogel kijkt. Dan ervaart zij genoeg vrijheid.

Ik herinner mij ook andere, persoonlijke, boodschappen van de vogel. Zo droomde ik een jaar of tien terug het volgende:

Ik overnacht bij een vrouw in een kamer die geheel bedekt is met rul, geel zandstrand. Er is een kooi met vogels wat ik sneu vind. Zij zouden eigenlijk vrij moeten zijn…. Er vliegt echter ook al een aantal vogels vrij in de ruimte, onder andere een klein helblauw mini-papegaaitje dat telkens min of meer aan mij vastkleeft. Het is nog maar een kind-papegaaitje wat je kunt zien aan de stand van de pootjes. Als zij namelijk aan mij ‘vastkleeft’ gaan de pootjes op een bepaalde manier uit elkaar wat niet meer gebeurt wanneer de vogel volwassen is. Dan zie ik onder het zand een poesje liggen die jonge vogeltjes zoogt. En dat gaat helemaal goed!

Tien jaar geleden begreep ik de droom niet goed. Nu begrijp ik het beter, lang leve het ouder worden! Mijn droom van toen: ik bevind me in een ruimte waarin enkele oorspronkelijke ideeën van mij in de vorm van vogels al wel vrij zijn. Er zit echter ook nog een flink aantal ideeën gevangen wat het beeld heeft van de vogels in de kooi.

“De gekooide vogel zingt
met een angstaanjagend tremolo
van de onbekende dingen
waar nog steeds naar verlangd wordt
en z’n deuntje wordt gehoord
op de verre heuvel
want de gekooide vogel
zingt van vrijheid.”

 Uit: I know why the caged bird sings / Maya Angelou

 

Het schattige mini-papegaaitje: mooi beeld voor het napraten van dat wat ik in mijn jeugd heb geleerd. Zoals de oude zongen, piepen de jongen…
Het papegaaitje kleeft zich aan me vast; had dit blijkbaar nodig omdat iets in mij nog onvolwassen was.
En dan de poes, de traditionele vijand van vogels. Die poes zoogt vogels? Een waar paradijsje: de vogels, de ideeën, zijn veilig! Ideeën worden niet meer gevangen en opgegeten maar gevoed. Hoopvol!!

Ik zie de taal van vogels als een ‘geheime taal’ omdat ze mij iets laten zien wat op de rand van mijn bewustzijn zit. Deze geheime taal zie ik ook in sprookjes terug: vaak krijgt de schijnbaar zwakste van bijvoorbeeld een stel kinderen goede raad van een vogel die niemand anders hoort. Uiteindelijk valt de hoofdpersoon vaak voorspoed en gezondheid ten deel. Uitgezonderd dan weer de zwarte kraaien en raven; de vogels van de nacht die in opdracht van heksen of boze mensen werken.

Hoe kan ik dichterbij de taal van de vogels komen, de taal die voelbaar is maar nog niet te verwoorden?

Oefening:

Stel je voor dat je op een mooie plek rustig ligt te luieren of te lezen. Dan zie je vanuit je ooghoeken vogels kwetteren en spelen met elkaar…. Het raakt je en je wilt ze niet opschrikken… Ga maar eens na wat voor een innerlijke houding je aanneemt… Hoe voorzichtig, behoedzaam, vertragend ben je terwijl je tegelijkertijd zó alert bent? Dát is de goede innerlijke houding om iets meer te weten te komen wat zich op jouw rand van je bewustzijn afspeelt.

Ga dan eens na wat voor vogels jij daar ziet spelen, kwetteren, vechten misschien…. Het kan elke vogelsoort zijn. Geef ook de ‘gewone’ mus, merel, kauw ruim baan… Elke vogel is bijzonder en waardevol en vertegenwoordigt een kwaliteit. Oók de brutale, ondeugende kauwtjes die zo vaak voor ruzie in de achtertuin zorgen… Kijk dan eens welke kwaliteit ‘jouw’ vogel vertegenwoordigt. Misschien ontdek je wel de grote vrijheid van de mus die heerlijk zijn gang kan gaan! Of de brutale kauw die zich nergens wat van aan trekt… De wonderlijke duif die alle tijd van de wereld neemt en zich zelden laat opjagen… De onopvallende merel die onbevangen  het hoogste lied zingt….en vul het maar in.
Welke kwaliteit zou jij in jouw huidige situatie wel kunnen gebruiken? Kijk welke kwaliteit, welk woord passend is…. Geef dit woord ruim baan, proef het en laat het klinken in je hoofd, je keel, je borst, je buik, je benen, je voeten… Vul jezelf met dit woord, met deze kwaliteit en blijf lekker loom liggen… Vogels gaan over vrijheid en het verlangen hiernaar…

Bij mij kwam het beeld van de zwaluw voorbij. De vrijheid van scheren in de lucht, wendbaar en snel. Zij horen ook nog eens tot de familie van de zangvogels; mijn hobby! De zwaluw neem ik voorlopig mee. Ik ben er blij mee.

Reacties zijn gesloten.