De slang
Als klein meisje, gereformeerd opgevoed, was ik al enorm gefascineerd door de Slang. Een dier dat praatte tegen Eva die vervolgens ook nog eens in staat bleek om naar dat dier te luisteren… Een merkwaardig koppel, leek mij. Ook de boodschap die de slang voor Eva had, leek mij de moeite waard: als zij en Adam de appel van de boom van Goed en Kwaad zouden eten, konden zij het onderscheid zien tussen het goede en het kwade. Reuze handig! Op die manier zou je kunnen kiezen tussen goed of kwaad. Niets mis mee, leek mij. Daar bleek ik echter alleen in te staan,want de Slang had Eva verleid en kwam er in de kerkelijke opinie slecht van af. Net als Eva die Adam weer had verleid. Adam leek meer het slachtoffer van de hele situatie te zijn. Het was allemaal erg jammer, maar daarna was het exit paradijs. Een leven vol pijn en zwoegen en vreselijk baren was begonnen.
Dit was mijn kennismaking met de slang. Nu ik ouder ben en beter de taal van de symboliek ben gaan verstaan, zie ik dat het verhaal van de verbanning uit het paradijs de perfecte metafoor is voor de ontwikkeling van dier naar mens, van onwetendheid naar bewustzijn, van instinct naar intentie. In het paradijs heb je geen weet van goed of kwaad; een dier voelt zich nergens schuldig om. Het volgt de impulsen en dat is dat. Wanneer er echter bewustzijn begint te dagen en de transformatie van dier naar mens plaatsvindt, komt de slang om de hoek kijken. De slang die het oude vel afwerpt en achterlaat. De slang als mijlpaal op onze ontwikkelingsweg.
De slang die zich helemaal klein kan oprollen en onzichtbaar in een hoekje ligt te wachten…. De slang die zich dan opeens kan uitrollen, ont-wikkelen en ergens naar toe kan glijden, onder bladeren door, de slang die in de donkerte beweegt naar gebieden waarvan we het bestaan niet wisten. De slang die geluidloos grenzen kan overschrijden waarbij het aan ons is om te kiezen óf we deze grens over willen of niet. Wij hebben het vermogen om te kiezen en dat maakt ons tot mens.
In mijn visie staat de slang noch voor het Goede, noch voor het Kwade. Het laat zien dat beiden er zijn en dat wij hier een bewuste keuze in kunnen maken. Wil je het weten of niet weten? Die keuze is aan ons. Beiden leven in ons met een zelfde vanzelfsprekendheid zoals er dag en nacht is. De slang laat dat zien, is een symboliek, een verbeelding van deze keuze.
Stel je eens voor: je loopt in een bos met veel bladeren en takken die op de grond liggen. In je ooghoeken meen je iets te zien bewegen. Je houdt je pas in, vertraagt en heel rustig kom je helemaal tot stilstand en je kijkt…. En daar zie je opeens een slang wegschieten; weg bij jou vandaan…. Je loopt geen gevaar en je kijkt en kijkt….
Ga maar eens na wat voor een innerlijke houding je aanneemt. Hoe alert en opmerkzaam ben je?
De slang nodigt ons uit om wakker te zijn, zeker wanneer we ons in figuurlijke zin geconfronteerd zien of voelen met iets dat onbekend is en wellicht onveilig aanvoelt. Durven we het aan om dit te onderzoeken en de zelfreflectie aan te gaan? Of schieten we terug in een veilige, collectieve omgeving die voor ons bepaald heeft wat we voelen en wat de algemene norm is? Kunnen we een veilige omgeving voor iets onbekends creëren?
In de volgende droom laat de dromer zien een veilige plek te maken waar iets nieuws kan ontstaan.
Ik vind een heel lief, klein slangetje waar ik een mooi plekje voor ga zoeken. Ik ga vanaf een bootje aan land, maar die plek is niet geschikt. Ik ga verder op zoek met mijn bootje….
Heel zorgvuldig zoekt de dromer naar een stevige grond om een nieuwe ontwikkeling door te maken. Vanuit het zich bewegen over het waterelement, symbool voor emoties, zoekt zij naar verankering voor het nieuwe.Een wijs begin voor een nieuwe ontwikkeling.
Ontwikkeling maken we dus mogelijk door te zorgen voor een goede gronding en een open, alerte houding. En dan nog kunnen we het niet afdwingen, het is een vorm van ‘genade’, een volgen van iets dat in ons leeft, iets waar we door gefascineerd worden of blijdschap bij voelen. Het gaat erover om zo te vertragen en naar binnen te keren dat we de eigen bron vinden. In mijn geval bleken dat vaak werkvormen te zijn die relatief onbekend zijn, zoals holistic pulsing, droomwerk, focusing, compassie. Hoe had ik als jong meisje kunnen weten dat juist deze vormen zo goed bij mij zouden passen? Het lag allemaal nog in de schaduw op mij te wachten. Bij ‘toeval’ kwam ik het tegen en ik herkende de blijdschap, de fascinatie die het bij mij opriep. En deze werkvormen passen als een vis in het water bij mij, omdat ze allemaal uitnodigen om je eigen pad te volgen en eigen beslissingen te nemen. Blijkbaar is dat in mijn sterrenhemel te lezen.
Een droom van vele jaren geleden:
Ik ben op een camping. In een groep doen we een spel: je moet het dier nadoen dat jij het leukste vindt of hoe jij jezelf ziet in deze wereld. Ik wil bijna een klein geitje nadoen, maar dan besluit ik een slang te worden; een hele dikke slang…. Een man pulst mijn voeten om zo het effect van de slang te versterken. Ik vind het geweldig! Ik loer door mijn wimpers en zie dat de omstanders echt ontzag voor me hebben. Ik moet van binnen erg grinniken…. Ze denken dat ik een echte slang ben….
Als ik deze droom tegen het licht houd van de slang die ons uitnodigt onze eigen keuzes te maken, dan herken ik mij hier zeker in. Het is mijn werk om mensen te laten varen op eigen kompas, precies dat waartoe de slang uitnodigt. En als de mens de uitnodiging aanneemt, vindt transformatie als vanzelf plaats. Dan zal het oude vel achtergelaten worden. Van opgerold, naar ont-wikkelen, naar veranderen en transformeren…
Een grote hulp bij deze transformatie is een energie die in het Sanskriet aangeduid wordt met Kundalini: de Opgerolde. Deze energie ligt opgeslagen, ‘opgerold’, in de stuit en kan zich net als een slang oprichten en uitrollen via de ruggenwervel naar boven. Wanneer deze energie wakker wordt, is dat onmiskenbaar voelbaar! Ik merk het zelf aan mijn rug die dan graag, heel klein, ‘als een slang’ wil bewegen. Vanuit die beweging zoekt het lichaam een nieuw middelpunt.
Een droom van ook alweer heel wat jaartjes geleden:
Ik zit in een kamer met vriendin Annet, we zitten beiden op een kussen. Ik ‘tover’ twee slangen tevoorschijn. Ze zaten verstopt in een mooi visgraatmotief en ik haal ze uit elkaar. Het worden echte levende slangen. Annet is stomverbaasd en vraagt me hoe dit kan. Ik zeg haar dat ik iemand ben die ‘de tekenen kan verstaan’. Kijk maar naar de slangen, dat zijn de tekenen… Ze vraagt wat het betekent. Ik zeg dat die slangen eigenlijk uit haar onderbuik komen, daar leven ze. En ze willen levend gemaakt worden… Naast me staat een pot te pruttelen met allemaal stukjes die symbolen vertegenwoordigen. Ik zeg Annet dat we ook best een stukje slang in de pot kunnen doen.
Dan laat ik de slangen zich weer vervlechten tot het eenvoudige visgraatmotief. Het ziet er volmaakt onschuldig uit.
Symbool van de Kundalini zijn twee slangen die zich rond een staf wikkelen, een zelfde soort staf als de Griekse god Hermes kreeg van Hefaistos om extra aanzien te hebben. In zijn wonderschone boek Mythos, geschreven door Peter Frye, krijgen we een goed beeld van Hermes. Een kwikzilverachtige god, vilein, listig, vaardig, charmant en welbespraakt. Hij is zo snel als de wind, heeft kleine vleugeltjes en is onweerstaanbaar voor de andere goden. Omdat hij zo snel en goed van de tongriem is gesneden, wordt hij de boodschapper van de Goden. Hermes, die kun je om een boodschap sturen… Om deze over te brengen, maakt Hermes regelmatig gebruik van de slaap en de dromen.
Je zou het ook zo kunnen zien, dat transformatie begint met luisteren naar dromen. Hermes die gebruik maakt van de bijzondere Kundalini-energie.
Vanwege zijn listigheid wordt hij de perfecte god van dieven, leugenaars en andere deugnieten, terwijl hij door zijn humor en grappen óók de god wordt van schrijvers, dichters en redenaars! Dit dubbele zien we ook terug in zijn beschermheerschap. Naast beschermer van wetenschap en geneeskunde, is hij dit ook van de reizigers en de handelaars.
Kortom: Hermes krijgt het voor elkaar om allerlei tegenstrijdigheden te verenigen in één personage. Kijken we naar de slang, dan daagt deze ons wellicht óók uit tot vereniging van schijnbare tegenstellingen. Door te eten van de appel van de boom van Goed en Kwaad wijs te worden en het goede en het kwade in onszelf te verenigen.
En misschien laat de slang ons wel zien dat het niet gaat om Goed of Kwaad, maar dat in de appel het goed en het kwaad verenigd zijn. Net zoals de twee slangen rond de staf van Hermes vereniging van tegenstellingen laat zien.
Oefening: maak het jezelf gemakkelijk en maak maar eens de balans op van jouw vermeende ‘goede’ en ‘kwade’ eigenschappen.
Leeft er iets in jou waar je je voor schaamt of iets waar je je wellicht nog niet bewust van bent?
Weet dat ook het onbewuste ‘via de rand’ zichtbaar kan worden door eens na te gaan welke eigenschappen in anderen jou mateloos irriteren. Op het moment dat jij allergisch reageert op iemand, is het bijna zeker dat dit iets laat zien dat jij naar het rijk der schaduwen hebt verbannen.
Het is niet goed of slecht in zichzelf, maar er is een label op geplakt. Waarschijnlijk in de jonge jaren… En wacht nu tot jij het weer kunt zien…..
Stel je dan voor dat je de trotse ouder op een verjaardag bent en dat je vol trots over jouw kind vertelt…. En jouw kind is…..nu juist degene met die ‘vervelende’ eigenschap! Kijk eens of je hier het goede, de kwaliteit, in kunt ontdekken. Alles heeft twee kanten, alles heeft een tegendeel…..
En neem de tijd om rustig na te gaan of je net als Hermes de schijnbare tegenstellingen kunt verenigen.